सिंगो महाकाली नेपालको हो, भारतले बलियोपन देखाएर हेप्यो (भिडियो) – वरिष्ठ पत्रकार रिसाल

ABC NEWS

काठमाडौं, २१ जेठ ।

रासस प्रवेश ः
पत्रकारिताको दौरानमा २०२० सालमा भैरव रिसाल राष्ट्रिय समाचार समिति (रासस) मा प्रवेश गर्नुभयो । नेपाली राजनीतिमा शिखर पुरुष भनेर समेत चिनिने नेपाली कांग्रेसका संस्थापक बीपी कोइरालाले उहाँसँग भन्नुभएछ, ‘राजाले ठूलो झ्यालबाट हेर्दा जस्तो देखिन्छ, मैले सानो झ्यालबाट हेर्दा पनि त्यही नेपाल देखिन्छ ।’ । दक्षिण एसियाकै पहिलो निर्वाचित कम्युनिष्ट प्रधानमन्त्री मनमोहन अधिकारीसहित कम्युनिष्ट नेतासँग भएको भेट एवम् संवादको आफ्नै महत्व छ । इमानदार मान्छे टिक्छ, बेइमान धेरै टिक्दैन । कति जना मान्छे जस्तै पुष्पलाल, बीपी मरेर पनि बाँचेका छन्, उहाँले भन्नुभयो । बीपीसँग अन्डरस्ट्याण्डिङ् थियो, मेन्टेन गरेकोले मलाई माया पनि गर्नुहुन्थ्यो, उहाँले आफ्नो आत्मकथा हामीलाई सुनाउनुभयो । उहाँले राजनीतिज्ञसँग हुने गोप्य समाचारको इमानदारपूर्वक सन्तुलन राख्ने भएकाले बीपी र मनमोहन जस्ता नेताले आफूलाई विश्वास गरेको बताउनुभएको हो ।

म्यारिज् लब !
उहाँको विवाहको रोचक प्रसंग छ । दोस्रो विवाह सुशीला रिसालसँग हुँदा गहना सबै मागेर ल्याएको कुरा पहिले नै दुलहीलाई लेखेर भनिदिनुभएछ । मेरो लब म्यारिज् होइन, म्यारिज् लभ हो, उहाँले ठट्यौली पाराले आफ्नो विवाहको कुरा भन्नुभयो । अर्थात्, विवाहपछि एकअर्कामा साथ, सहयोग बढ्दै गएको उहाँले भन्नुभयो ।

घर वास्ता नगर्ने भैरव ः
भैरव रिसालकी पत्नी सुशीला रिसाललाई लाग्छ, कमसेकम एक, दुई घण्टा वा आधा–आधा घण्टाको समयमा श्रीमान्सँग केही न केही कुरा गर्नुपर्छ । तर पटक्कै बोल्नुहुन्नँ, उहाँ सधैं लेखपढमै व्यस्त । उहाँले आफ्नो मनको कुरा हामीलाई भन्नुभयो । अब त, घरमा झगडा गर्ने मान्छे पनि छैन, भैरव र सुशीलाले एउटा सहमति गर्नुभएको छ रे, चित्त नबुझेको कुरामा एकले आफ्नो सबै कुरा राखुन्जेल अर्को चुप लाग्ने ।

पत्रकारितामा संघर्षको कुरा गर्दै सुशीला भन्नुहुन्छ, ‘उहाँको बानी सबै राम्रो छ । अहिले त घरमै बसिन्छ । त्यो बेला त घरै वास्ता नगर्ने । घरको भान्सा कसरी चलिरहेको छ, छोराछोरी कसरी पढिरहेको छ वास्तै नगर्ने । एक प्रकारले त फ्रि छोडिदिएको हो । तर, अब त्यस्तो गुनासो केही छैन ।’

सिंगो महाकाली नेपालको ः

यस्तै घरव्यवहारको आवश्यकताले पनि होला २०१७ सालपति उहाँलाई सरकारी जागिर खान मन लागेछ । त्यसपछि २६ महिना नेपाल भारतको सीमा क्षेत्रमा लिपुलेक, लिम्पियाधुरा, कालापानी क्षेत्रमा जनगणना अधिकृतको रुपमा काम गरेको अनुभव उहाँसँग छ । तर, त्यो क्षेत्रमा त्यतिबेला मानवबस्ती त्यति बाक्लो थिएन । त्यो नेपालको भूमि नेपालले नै पाउनुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । सो सीमा विवादको विषयमा उहाँले भन्नुभयो, ‘सिंगो महाकाली हाम्रो हुनुपर्छ, भारतले बलियोपन देखाएर हामीलाई हेपेको हो ।’

उहाँले महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोट, बालकृष्ण सम र लेखनाथ पौड्याल समावेश नेपाली वाङ्मयका तीन नक्षत्र, जीवन कथामा आधारित सुशीला भैरव, त्यो बेलाको नेपाल, छानएिका रचना नामका पुस्तक प्रकाशन भइसकेका छन् । अबको जन्मदिनमा एउटा पुस्तक निकाल्ने योजनामा उहाँ हुनुहुन्छ । आफूले लेखेको लेखको सन्दर्भमा उहाँले नेपालमा एशियाली मापदण्डको अवधारणा नभएको बेलामा एशियाली मापदण्ड मन्त्रीमण्डलको ठगी खाने भाँडो भनेर लेख लेख्नुभएकै कारण तत्कालीन समयमा दश महिना जेल पर्नुभयो । उहाँको जेल डायरी छ, साँधुलाई सुली ।

जीवन भनेको सक्रियता ः
तर, वर्तमान अवस्थाको पत्रकारिताप्रति उहाँ चिन्तित देखिनुहुन्छ । अहिले पत्रकारिता छैन, पैसाकारिता छ । पत्रकारितालाई साहुले किनिदिएको गुनासो उहाँ गर्नुपर्छ । दरबार आइस्कुलमा संस्कृति पढेका भैरवलाई यो उमेरमा पनि अध्यात्ममा भने विश्वास लाग्दैछ । भन्नुहुन्छ, जीवन भनेको सक्रियता, क्रियाशीलता हो निष्क्रिय जीवनको काम छैन ।’

कुनै व्याख्या, परिभाषा नै नभएको समयको पत्रकारितामा इमानदारीता, लगनशीलता अझ भन्नुपर्दा सत्य र तथ्यको स्थान सधैं उचो रहन्छ भन्ने एउटा जिउँदो इतिहासको रुपमा बुझ्न सकिन्छ, वरिष्ठ पत्रकार भैरव रिसालको अन्तरकथा । संकट पर्दछ मानिसलाई ढुंगालाई के पर्दछ, असिना आई फुलबारीकै फुल पहिले झार्दछ । युग कवि सिद्धिचरण श्रेष्ठले भनेझैं मान्छेको जीवनमा स्वभाविक रुपमा आइपर्ने दुख, अभाव र विभिन्न चुनौतीलाई चिर्दै पत्रकारिता क्षेत्रमा एउटा खम्बा बन्न सफल हुनुभयो भैरव रिसाल ।