दोश्रो विश्वयुद्ध पछि स्टालिनको आदेशमा सन ५० को दशकमा निर्माण गरिएका मस्कोका सात गगनचुम्बी भवनहरूको समूह हो- द सेभेन सिस्टर्स अफ मस्को । निर्माणकालमा ती भवनहरु युरोपका सबैभन्दा अग्ला भवन थिए । द सेभेन सिस्टर्स मध्येको एक मस्को राजकिय विश्वविद्यालयको मुख्य भवन सन १९९० सम्म युरोपको सबैभन्दा अग्लो भवन थियो ।
यी भवनहरु युरोपमा उतीबेला निक्कै मन पराउन थालिएपछि स्टालिनले भ्रातृ राष्ट्रहरूहरुमा पनि सोभियत उपहारस्वरूप भवन निर्माण गर्ने आदेश दिए । जस बमोजिम पोल्यान्डको राजधानी वार्शा, रुमानीयाको बुखारेस्ट, चेक रिपब्लिकको प्राग, किएभ (यूक्रेन) र शांघाई (चिन) मा समेत यस्तै शैलीका भवन निर्माण भए ।
पृष्ठभूमिमा रहेको यो भवन पोल्यान्डको राजधानी वार्साको ‘दि प्यालेस अफ कल्चर एन्ड साइन्स’ हो । यो ठॉऊमा म सन १९८७ को नोभेम्बर महिनामा पहिलो पटक पुगेको थिएं । मेरा सहपाठी शितल गुप्ता यात्रामा सगैं थिए । त्यतिबेला हामीलाई यो भवनका बारेमा सगर्व भनिएको थियो- ‘भातृ राष्ट्र सोभियत संघबाट पोलिस जनताले पाएको अमूल्य उपहार (Подарок Братского Советского Народа) ।’
आज साथीहरुसंग वार्सा घुम्दैगर्दा ‘होप अन होप अफ’ बसको अटो अडियो टुरमा यो भवनका बारेमा एक महिलाको सुमधुर स्वरमा यसो भनेको सुनें- ‘यो भवन सोभियत दासताको प्रतिकका रुपमा राजधानी वार्सामा विराजमान छ ।’
कहिलेकॉही म सोच्छु, ‘राज्य व्यवस्था बदलिए सगैं प्राचीन स्मारकहरुको महत्व र परिभाषा पनि बदलिदै जाने रहेछ । ‘
: जीवा लामिछानेको फेसबुकबाट
प्रतिक्रिया दिनुहोस्