टेलर स्विफ्टले ह्यारिस–वाल्ज उमेद्वारीको समर्थन गर्नुले त्यो उमेर समूहलाई सम्बोधन गर्छ, जसले प्रायः निर्वाचन प्रक्रियामा भाग लिँदैनन्।

सेप्टेम्बर १० मा अमेरिकी उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिस र पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले उनीहरूको विवादास्पद बहस पूरा गरेपछि, डेमोक्र्याटहरूले अर्को राम्रो खबर प्राप्त गरे ः गायिका तथा गीतकार टेलर स्विफ्टले आफ्नो बिरालोसँगको तस्बिर इन्स्टाग्राममा पोस्ट गर्दै ह्यारिस–वाल्ज उमेद्वारीको समर्थनको घोषणा गरिन्। अधिकांश सेलिब्रिटी समर्थनले धेरै चासो नउठाए पनि, युवा महिलाहरूबीच ठूलो फ्यान बेस भएकी गायिका र प्रजनन अधिकारको वरिपरि घुम्ने अभियानबीचको संगमले प्रभाव पार्ने सम्भावना राख्छ। मङ्गलबार राती ह्यारिसले आफ्नो उत्सवपछिको पार्टीबाट बाहिरिंदा, उनले स्विफ्टको २०१९ को हिट ‘द म्यान’ गीतमा गुनगुनाउँदै थिइन् ।

जहाँ चुनावको परिणाम थोरै मतको आधारमा निर्धारण हुनेछ, १८ देखि २१ वर्षका मतदाताहरूको मतदान वृद्धि निर्णायक साबित हुन सक्छ। बहसको भोलिपल्ट दिउँसो २ बजेभित्र, स्विफ्टले पोस्ट गरेको कस्टम URL मार्फत ३,३७,००० भन्दा बढी व्यक्तिहरूले मतदाता दर्ता गरेका थिए। डेमोक्र्याटहरूले आशा गरिरहेका छन् कि ह्यारिस र मिनेसोटाका गभर्नर टिम वाल्जको डेमोक्र्याटिक उमेद्वारी घोषणा भएयता आएको यसस्तो उत्साहले उनीहरूलाई मतदान गर्न उत्प्रेरित गर्नेछ, विशेषगरी स्विङ राज्यहरूमा।
समर्थनको बाबजुद पनि, डेमोक्र्याटहरूको चुनौती भनेकै स्विफ्टले उत्साहित गर्न सक्ने उमेर समूहले ऐतिहासिक रूपमा कम संख्यामा मतदान गर्ने गरेका छन्। युवा व्यक्तिहरूले प्रायः मतदान नगर्ने निर्णय गर्छन्—उनीहरू कलेजका कक्षाहरू, नयाँ कामहरूमा व्यस्त हुन्छन्, वा चुनावी विकल्पहरूसँग निराश हुन्छन्। अक्टोबर २०२० मा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार, १८ देखि २९ वर्षका युवा मतदाताहरूको सहभागिताको सन्दर्भमा संयुक्त राज्य अमेरिका २४ देशहरुमा पाँचौँ स्थानमा झरेको थियो। राजनीतिशासस्त्रीहरूका अनुसार, सामान्यतया वृद्ध नागरिकहरूको मतदान प्रतिशत युवा अमेरिकनहरूको तुलनामा २० देखि ३० प्रतिशत बिन्दुले बढी छ ।
पक्कै पनि, यस प्रवृत्तिमा महत्त्वपूर्ण अपवादहरू रहेका छन्। वास्तवमा, २०२० मा यस्तो अध्ययन रिपोर्ट जारी भएलगत्तै, उच्चस्तरमा युवा मतदानले जो बाइडेनलाई राष्ट्रपतिको पद सुरक्षित गर्न मद्दत गर्‍यो। त्यही वर्षको एक विश्लेषणले १८ देखि २९ वर्षका ५० प्रतिशत अमेरिकीहरूले राष्ट्रपतीय चुनावमा मतदान गरेको पत्ता लगायो—२०१६ पछि यो ११ अङ्कको वृद्धि थियो।

सबैभन्दा कान्छा अमेरिकी वयस्कहरूलाई १९७१ मा २६औँ संशोधन मार्फत मतदान गर्ने अधिकार प्रदान गरिएको थियो। यो अधिकार पूर्ण रूपमा प्रयोग गर्न नसकेको कारणलाई सम्बोधन गर्नु राष्ट्रको लोकतन्त्रलाई सुदृढ बनाउने परियोजनाको लागि अत्यावश्यक छ। र जुन राजनीतिक दलले यो समस्यालाई गम्भीरताका साथ लिन्छ, तिनीहरूका लागि युवा जनसंख्या आफ्नो गठबन्धन विस्तार गर्नका लागि पनि एक कुञ्जी हुन सक्छन्।

सन् १९७१ भन्दा अगाडि, १८ वर्ष पुगेका अमेरिकी नागरिकलाई संघीय तहमा मतदान गर्ने अधिकार थिएन। धेरैजसो राज्यहरूले मतदानको उमेर २१ वर्ष राखेका थिए। (जर्जिया एउटा अपवाद थियोस सन् १९४३ देखि यो दक्षिणी राज्यले मतदानको उमेर १८ वर्षमा झारेको थियो।) तर यसको अर्थ जवान मानिसहरूलाई सेनामा भर्ती गरिन्थ्यो, तर तिनीहरू कहिल्यै युद्धमा जाने र कहिल्यै शान्ति कायम राख्ने निर्णयमा भाग लिन सक्दैनथे।

अमेरिकी इतिहासभरि विभिन्न राजनीतिक पार्टीका निर्वाचित अधिकारीहरूले यो विरोधाभासलाई औँल्याउँदै सुधारको माग गरे। सन् १९५४ मा राष्ट्रपतिका रुपमा ड्वाइट आइजनहावरले आफ्नो स्टेट अफ युनियन सम्बोधनमा कंग्रेसलाई भने, ‘कतिपय वर्षसम्म, १८ देखि २१ वर्ष उमेरका हाम्रा नागरिकहरूलाई संकटको समयमा अमेरिकाको लागि लड्न बोलाइएको छ। उनीहरूले यस निर्णायक आह्वान पैदा गर्ने राजनीतिक प्रक्रियामा भाग लिनुपर्छ। म कंग्रेसलाई अनुरोध गर्छु कि तिनीहरू राज्यहरूलाई १८ वर्ष पुगेपछि नागरिकहरूले मतदान गर्न सक्ने संवैधानिक संशोधन प्रस्ताव गरून्।’

राष्ट्रपतिको टिप्पणीको प्रतिक्रियामा, केही सांसदहरूले मतदानको उमेर घटाउन संवैधानिक संशोधनहरू प्रस्तुत गरे। तर ती संशोधनहरू खासै सफल भएनन्, किनकि कानूनविरोधीहरू—जसमध्ये मिसिसिपीका सिनेटर जेम्स इस्टल्यान्डले न्यायिक समितिको अध्यक्षता गर्थे—कुनै पनि संघीय हस्तक्षेपको पक्षमा थिएनन्, जसले दक्षिणी राज्यमा विद्यमान जातीय रंगभेद प्रणालीलाई चुनौती दिन सक्थ्यो।

‘मतदान, यदि रणनीतिक रूपमा प्रयोग गरियो भने, अहिले अव्यवस्थित र असक्षम रंगभेदी नेताहरूको गुणस्तरलाई राम्रा नेतामा रूपान्तरण गर्न निर्णायक हुनेछ।’

जति धेरै मुद्दाहरूको साथ, सन् १९६० को दशकको उथलपुथलले यो बहसलाई परिवर्तन गर्‍यो। १९६० मा मिशिगन विश्वविद्यालयमा स्थापना गरिएको स्टुडेन्ट्स फर अ डेमोक्र्याटिक सोसाइटी (एसडीएस) ले आरम्भमा सहभागितामूलक लोकतन्त्रको अभियानबाट प्रेरणा लिएको थियो। एसडीएसका संस्थापकहरूले आफ्नो पहिलो आधिकारिक विज्ञप्तिमा तर्क अघि सारेका थिए ‘मतदान, यदि रणनीतिक रूपमा प्रयोग गरियो भने, अहिले अव्यवस्थित र असक्षम रंगभेदी नेताहरूको गुणस्तरलाई राम्रा नेतामा रूपान्तरण गर्न निर्णायक हुनेछ।’

उक्त दशकको प्रगतिसँगै तिनीहरूको भावना अझ बलियो बन्न थाल्यो। युवा श्वेत अमेरिकाहरूले मताधिकारको लागि अश्वेत अमेरिकीहरूको संघर्षबाट प्रेरणा प्राप्त गरे, जसमा उनीहरूले पनि भाग लिएका थिए। धेरैले जीवन र अंगको जोखिम उठाएर सन् १९६४ को गर्मीमा मिसिसिपीको यात्रा गरे, अश्वेत मतदाताहरूलाई दर्ता गर्न र जिम क्रो समयमा लगाइएका प्रतिबन्धहरूको विरोध गर्न। अलाबामाका कानून प्रवर्तन अधिकारीहरूले ७ मार्च १९६५ मा, अहिले रक्तरञ्जित आइतबारको रूपमा परिचित छ, शान्तिपूर्ण मताधिकार प्रदर्शनकारीहरूलाई, जसमा स्टुडेन्ट ननभायलेन्ट कोअर्डिनेटिङ कमिटीका नेता जोन लेविस पनि थिए, निर्दयताका साथ हमला गरिरहेको दृश्यलाई भयका साथ हेरिरहेका थिए। कांग्रेसले सन् १९६५ मा मतदान अधिकार ऐन पारित गरेपछि तिनीहरूले उत्सव मनाए, जसले संघीय सरकारले मतदानको अधिकार सुरक्षित राख्ने सुनिश्चितता प्रदान गर्यो।

भियतनाम युद्धको विरोधले पनि युवा अमेरिकीहरूलाई मतदानको उमेर १८ वर्षमा घटाउनको लागि बढाइएको मागमा थप प्रोत्साहन दियो। दक्षिणपूर्वी एशियाबाट साथी र परिवारहरुका शव थैलेमा फर्किने क्रममा, नागरिकता सम्बन्धी विभाजित नियम सहन गर्न असम्भव बन्दै गयो। दशकको अन्त्यसम्म, नागरिक अधिकारको अभियानमा संलग्न मुख्यधारा राजनीतिक संगठनहरूले मतदानको उमेर घटाउने कानूनीकरणको पक्षमा जोड दिन थाले।

“स्पष्ट छ,” सिनेटर केनेडीले त्यस समय भने, “१८ देखि २१ वर्षका युवाको परिपक्वता व्यक्तिसँगै फरक हुन्छ, जसरी अन्य उमेर समूहहरूमा फरक हुन्छ। तर … एक वर्गको रूपमा, म विश्वास गर्छु कि तिनीहरूले मतदानको जिम्मेवारीपूर्ण प्रयोगको लागि आवश्यक परिपक्वता, निर्णय क्षमता, र स्थिरता राख्छन्। उनीहरूले मतदानको अधिकार र यसले प्रतिनिधित्व गर्ने समाजमा भाग लिने हक प्राप्त गर्नुपर्छ।”

सुप्रीम कोर्टको निर्णय, ओरेगन बनाम मिशेल, जसले संघीय सरकारको राज्य र स्थानीय चुनावहरूको नियन्त्रणमा चुनौती दियो, पछि, इनडियाना सिनेटर बिर्च बाय, एक आकर्षक युवा सिनेटर जसलाई राष्ट्रपति पदको आकांक्षा थियो, र पश्चिम भर्जिनिया डेमोक्र्याटिक सिनेटर जेनिंग्स रान्डोल्फले सन् १९७१ मा कंग्रेसमार्फत संवैधानिक संशोधनलाई १८ वर्षको मतदान उमेर बनाउन प्रस्ताव गरे।

अद्भुत गतिका साथ, ३८ वटा राज्यहरूले २६ औं संशोधनलाई १०० दिन भित्र अनुमोदन गरे । रान्डोल्फ—जसले द्वितीय विश्व युद्धको समयमा प्रसिद्ध प्रश्न सोधेका थिए, “कसैले भन्छ कि उनीहरू गोली प्रयोग गर्नको लागि पर्याप्त बूढा छन्, तर मतपत्र प्रयोग गर्नका लागि बढी जवान छन् ?”—ले उक्त संशोधनलाई मताधिकारको कारणको लागि ठूलो विजयको रूपमा घोषणा गरे।

संशोधन दिर्घकालसम्म कायम रहिरहँदा, युवा मतदाताहरूले नयाँ प्राप्त अधिकारको प्रयोग भने कम गरे। केही दोष युवा मानिसहरूकै लाग्यो। अरू जनसांख्यिकीय समूहहरूका अमेरिकीहरूजस्तै, १८ देखि २१ वर्षका युवाहरूले यो अधिकारलाई सामान्य रूपमा लिन थाले। १८ देखि २९ वर्षका समूहको मतदान दर सन् १९७२ मा ५५.४ प्रतिशतको उच्च विन्दुमा पुगेर २०१६ मा लगभग ४४ प्रतिशतमा झर्यो ।

तर, सबै दोष युवा अमेरिकीमा देख्नु गल्ती भएको छ र रहेको छ। २६ औं संशोधनको इतिहासमा आफ्नो महत्वपूर्ण काममा, रटगर्स कानूनकी प्राध्यापक याएल ब्रोमबर्गले भन्छिन्, “सार्वजनिक बहसले प्रायः युवा मतदाताहरूलाई राजनीतिक वास्तविकतासँग असम्बद्ध र उदासीनको रूपमा अस्वीकार गर्छ, जसले हाम्रो लोकतन्त्रमा उनीहरूको महत्वपूर्ण (र शक्तिशाली) भूमिकालाई अपमान गर्छ। हामी युवाको मतपत्रमा पहुँचलाई मतदान अधिकारको ढाँचामा सोच्न अभ्यस्त छैनौं, र हाम्रा अदालतहरूले पनि सोही प्रकारको व्यवहार गर्दै आएका छन्, जसले उमेरको भेदभावबाट मुक्त मतदान पहुँचलाई सुरक्षित गर्ने बलियो २६ औं संशोधनको न्यायशास्त्र सिर्जना गर्न असफल भएका छन्।”

साँचो कुरा, सन् १९७० को दशकको अन्त्यसम्म, न त डेमोक्र्याटहरू र न त रिपब्लिकनहरूले युवा मतलाई प्राथमिकता दिए। यो एक निरन्तर प्रेरणा नदिने चक्र थियो। बुढेसकालका मतदाताहरू प्रायः बढी मतदान गर्छन् र उच्च संख्यामा मतदान गर्छन्—र देशको जनसंख्या बुढो हुँदै गइरहेको कारण—निर्वाचित अधिकारीहरूले सेवानिवृत्त व्यक्तिहरू वा परिवार भएका मध्यवयस्क व्यक्तिहरूको चासोका मुद्दाहरू जस्तै सामाजिक सुरक्षा वा घरको मालिकाना हकमा जोड दिन थाले। बेवास्ता गरिएको महसुस गर्दै, युवाले पार्टीहरूको चासोप्रति आत्मविश्वास गुमाए।

सन् १९७१ पछि, युवा व्यक्तिहरूले पनि एक युगमा प्रवेश गरे जुन एक कन्जरभेटिभ आन्दोलनले आकार दिएको थियो जसले सरकारलाई तल्लो ठानेर, सिभिल सर्भेन्टहरूलाई आलसी र अप्रभावी भनेर देखाउँदै निजी बजारहरूको समर्थन गर्यो। उनले राष्ट्रपति रोनाल्ड रेगन सरकारलाई “समस्या” भनेर अस्वीकार गर्न भन्ने कुरा सुने र त्यसअनुसार कार्य गरे।

र कांग्रेसले मतदानलाई सजिलो बनाउन असफल भएको छ, जसले सबै उमेरका अमेरिकीहरूलाई प्रभाव पार्दैछ। प्रक्रिया सजिलो बनाउने प्रयासले मात्र सीमित सफलता प्राप्त गरेको छ। केही सकारात्मक प्रगतिहरू भएका छन्, जस्तै सन् १९९३ मा मोटर भोटर कानून (motor voter law ) र सन् २०२० मा (१९ महामारीका कारण उदार गरिएको अनुपस्थित मतदान नियम, अन्यहरूमा प्रगति भएको छैन। सुधारकहरूले राष्ट्रिय चुनावको दिन वा उच्च प्रविधिका मतदान केन्द्रहरूको लगानी जस्ता सुधारहरूको लागि थप प्रयास गर्दैछन्, विशेषगरी उच्च विद्यालय र कलेजहरूमा, तर सफलता सिमित छ।

युवा व्यक्तिहरू आफ्ना वृद्धहरूसँगको तुलनामा कम मतदान गर्छन्, तर अमेरिकाले समग्रमा पर्याप्त व्यक्तिहरूलाई मतपेटिका तान्न सकेको छैन। यो एक पीढ़ीगत समस्या हो। अन्य देशहरूमा मतदान दर धेरै उच्च रहेको छ, सन् २०२० मा ८० देखि ९० प्रतिशतसम्म पुगेको छ। जबकि पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प र GOP ले धोखाधड़ीका अस्वीकार गरिएका दावीहरूलाई रोक्नका लागि कडा प्रतिबन्धहरू लागू गर्नेमा ध्यान दिएका छन्, अमेरिका मा वास्तविक समस्या नै पर्याप्त व्यक्तिहरूले मतदान गर्दैनन्।

महत्वपूर्ण कुरा, संरचनात्मक कारकहरूले पनि भूमिका खेलेका छन्। समाजशास्त्रीहरुले भनेका छन् कि राम्रो मतदान आदत विकास गर्न समय लाग्छ, जसले धेरै देशहरूमा युवा मतदाताहरूले वृद्धहरूको तुलनामा कम भाग लिएका छन्। अझ यसमा, युवा मतदाताहरूका लागि अवसर लागत प्रायः उच्च हुन्छ। नयाँ रोजगारहरूबाट समय निकाल्न वा अस्थायी रूपमा घरबाट टाढा हुँदा निर्दिष्ट मतदान स्थानमा यात्रा गर्न कठिन छ। युवा व्यक्तिहरूले राजनीतिक गतिविधिहरूमा भाग लिनको लागि वैकल्पिक उपायहरू पनि खोज्छन्, जस्तै सामाजिक आन्दोलन र प्रदर्शनहरू।

यी अवरोधहरूको सामना गर्दै र राजनीतिक नेताहरूको “वृद्धतन्त्र” को अगाडि, युवा मतदाताहरू चुनावको दिनमा अस्थिर रहन्छन्।

आज केही प्रमाण छ कि डेमोक्र्याटहरूले सुन्दैछन्। ह्यसि –वाल्ज टिकटले कुनै स्तरमा प्राप्त गरेको ऊर्जा र मतदान बर्षलाई युवा मतदाताहरूले अन्ततः टिकटको बारेमा अनुभव गरिएको उत्साहलाई जोड दिनिएको छ। वास्तवमा, गभर्नर वाल्जको लोकप्रियता टिकटक र अन्य सामाजिक मिडियामा फट्किएको छ। अब स्विफ्टिले पनि उत्साहमा थप्न सक्छिन्।

महत्वपूर्ण कुरा, दुवै पार्टीहरूलाई यस प्रयासमा सहभागी हुन राम्रो कारण छ। युवा मत कुन दिशामा जान्छ भन्ने भविष्यवाणी गर्न कठिन भएको छ। सन् १९७२ मा, डेमोक्र्याटहरूले नयाँ मतदाताहरूले डेमोक्र्याटिक राष्ट्रपति उम्मेदवार, सिनेटर जर्ज म्याकगोभर्न, जसले भियतनाम युद्धको विरोध गरेका थिए, लाई समर्थन गर्ने सोचेका थिए। तर, तत्कालीन राष्ट्रपति रिचार्ड निक्सनले उनीहरूलाई अपील गर्नका लागि दृढ प्रयास गरे। राष्ट्रपति निक्सनले ५० राज्यको प्रयासमा मद्दत गर्न ३० वर्षीय केन रेट्जलाई नियुक्त गरे। निक्सन, जसले निश्चित रूपमा चाँडो नभएको, पहिलो पटक मतदान गर्नेहरूको लगभग आधा मत प्राप्त गरे।

यी अवरोधहरूको सामना गर्दै र राजनीतिक नेताहरूको “वृद्धतन्त्र” को अगाडि, युवा मतदाताहरू चुनावको दिनमा अस्थिर रहन्छन्।

दीर्घकालमा, निर्वाचित अधिकारीहरूले युवा मतदाताहरूको संख्यालाई घटाउने संरचनात्मक प्रेरणाहरूलाई सम्बोधन गर्नुपर्नेछ, जसले लोकतान्त्रिक सहभागिता बढाउन मद्दत पुर्याउँछ। साथै, हामीले सबै पीढ़ीहरूलाई यो मूल्यवान लोकतान्त्रिक अधिकार प्रयोग गर्नका लागि बाधाहरू घटाउँदै जानुपर्नेछ।

पक्कै पनि, डेमोक्र्याटहरूले यो समयमा इतिहास आफ्नो पक्षमा मोडिने आशा गरेका छन्। यदि २०२४ को वातावरणले युवा मतदानको उच्च दरमा रूपान्तरण भयो भने, र टेलर स्विफ्टले गति बढाउन मद्दत गरिन् भने, २६ औं संशोधनले पहिलो अश्वेत र दक्षिण एशियाली महिला राष्ट्रपति चयन गर्न मद्दत पुर्याउन सक्छ, जसले नयाँ पीढ़ीहरूले देशको अवारोधबाट मुक्त भइ फरक संयुक्त राज्य अमेरिकाको कल्पना गर्न सक्ने पुष्टि गर्छ।

सेप्टेम्बर १६, २०२४, फरेन पोलिसीबाट

: जुलियन ई. ज़ेलिज़र, (प्रिन्स्टन विश्वविद्यालयमा इतिहास र सार्वजनिक मामिलाका प्रोफेसर हुन्)