काठमाडौं २फागुन । अमेरिका राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले व्यापारमा सन्तुलन ल्याउने आफ्ना प्रयासलाई अझ तीव्र पार्दै बिहीबार सरकारी एजेन्सीहरूलाई नयाँ परस्पर करहरूका योजना अनुसन्धान गर्न आदेश दिएका छन्। यी करहरूले अमेरिकाको राजस्व बढाए पनि विश्वव्यापी व्यापार युद्धको कारण बन्न सक्ने खतरा देखिएको छ । अमेरिका भित्रै अरु बढी महँगीको समस्या अझ गम्भीर बनाउन सक्छ।

ट्रम्पको वाणिज्य मन्त्रीमा छनोट गरेका हावर्ड लुट्निकले अनुसन्धान अप्रिल १ सम्म पूरा हुने आशा गरेको बताउका छन् । ट्रम्पले अप्रिल २ मा नयाँ सिफारिस गरिएका करहरू लागु गर्ने कार्यकारी आदेश जारी गर्ने बताएका छन् ।
परस्पर करहरू ट्रम्पको प्रमुख चुनावी अभियान वाचा मध्ये एक थियो । उनले अन्य राष्ट्रहरूलाई अमेरिकाको सामानमा कर लगाउने र व्यापारको अनियमित अभ्यासलाई समाधान गर्ने भन्दै ट्यारिफको अस्त्र चलाइरहेका छन् ।

“उनीहरूले हामीलाई कर वा शुल्क लगाउँछन् र हामी उनीहरूलाई बिल्कुल उस्तै लगाउँछौं,” ट्रम्पले बिहीबार ओभल अफिसमा एक मेमोराण्डममा हस्ताक्षर गर्दै पत्रकारहरूलाई बताएका छन् ।
“यो संख्या के हो भन्ने कुरा तपाईं केवल देशअनुसार जान्न सक्नुहुन्छ,” ट्रम्पले भने। उनले अन्य राष्ट्रहरूमा परस्पर शुल्क दर निर्धारण गर्दा, उनका प्रशासनले मूल्यवर्धित कर (भ्याट) भएका राष्ट्रहरूलाई संकेत गर्दै “करभन्दा धेरै कडाइपूर्ण” भएको बताएका छन्।

ट्रम्पले भने, “अमेरिकामा एक निष्पक्ष व्यापार नीति आवश्यक छ जसले अमेरिकी सामानलाई बजारमा आकर्षक बनाउँछ।““संयुक्त राज्य अमेरिका विश्वको सबैभन्दा खुला अर्थतन्त्रमध्ये एक हो, तर हाम्रा व्यापार साझेदारहरूले हाम्रो निर्यातका लागि आफ्ना बजारहरू बन्द राखेका छन्,“। “यो परस्परता को कमी अन्यायपूर्ण छ र हाम्रो ठूलो र दीर्घकालिक व्यापार घाटामा योगदान पुर्याउँछ।“ट्रम्पले भनेका छन् । यो घोषणा ट्रम्पको भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँगको भेटका लागि निर्धारित समयसँगै आएको थियो । मेमोमा हस्ताक्षर गरेपछि, ट्रम्पले भारतलाई विशेष रूपमा उल्लेख गर्दै भने “उनीहरूले अन्य कुनै देशभन्दा बढी कर लिन्छन्।“
भारतले अमेरिकी मोटरसाइकलमा कति कर लगाउँछ। “मलाई याद छ जब हार्ले डेविडसनले आफ्नो मोटरसाइकल भारतमा बेच्न सक्दैनथे किनकि .. कर धेरै उच्च थियो,“ ट्रम्पले भने। भारतले “अमेरिकी मोटरसाइकलहरूमा १००% कर लगाउँछ, जबकि हामी भारतीय मोटरसाइकलमा २.४% मात्र कर लगाउँछौं।“

ट्रम्पले भने कि यदि भारतले थप उत्पादन अमेरिका ल्यायो भने उनीहरूले नयाँ करबाट जोगिन सक्छन्।

“यदि तपाईं यहाँ निर्माण गर्नुहुन्छ भने, तपाईंलाई कुनै कर लाग्दैन। र मलाई लाग्छ कि यही हुनेछ। मलाई लाग्छ यसले हाम्रो देशमा रोजगारको वर्षा हुनेछ,“ राष्ट्रपति ट्रम्पले भने।
ट्रम्पले परस्पर शुल्कहरू किन लागू गर्दैछन् ?

अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधिको अनुसार अहिले अमेरिकामा औद्योगिक सामानहरूमा २% औसत आयात शुल्क दर छ । औसत आयात शुल्क दरहरूले देशको आयातहरूको मूल्यलाई विशेष ध्यानमा राख्छ। यसको अर्थ भनेको यदि एक देशको निर्यातहरू अर्को देशमा करको अधीनमा छन् र ती निर्यातहरूले त्यो देशको कुल आयातको ठूलो हिस्सा बनाउँछन् भने, उनीहरूको औसत शुल्क दर अर्को देशको तुलनामा उच्च हुनेछ जसको निर्यातले कम हिस्सा बनाउँछ।
अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधिका अनुसार, अमेरिका आयात गर्ने सबै औद्योगिक सामानहरूको आधा भन्दा बढी बिना शुल्क प्रवेश गर्दै आएका छन्।
“हाम्रा श्रमिक र उद्योगहरूले अन्यायपूर्ण अभ्यास र विदेशी बजारमा सीमित पहुँचको मार व्यहोर्छन,” एक अधिकारीले भने, कति देशहरूले अमेरिकी निर्यातहरूमा धेरै उच्च शुल्क दर लगाउँछन्। “यो स्थिति अकल्पनीय छ।”

अर्थशास्त्रिहरूले शुल्कहरूको भार अन्ततः अमेरिकी उपभोक्ताहरूमा पर्नेछ — महँगी पुनः बढ्न थालेको अवस्थामा यो सम्भावित रूपले चिन्ताजनक आत्मनिर्भर चोट पुर्याउने चेतावनी दिइरहेका छन् ।
“मूल्यहरू केही छोटो अवधिमा बढ्न सक्छन्, तर मूल्यहरू पनि घट्नेछन्,” ट्रम्पले बिहीबार भने। “त्यसैले अमेरिकनहरूले केही छोटो अवधिको पिडा सहनको लागि तयारी गर्नु पर्छ,” उनले थपे।

जसमध्ये वाल स्ट्रीट जर्नलको सम्पादकीय बोर्डले व्यंग्य गर्दै लेखेको छः “के राष्ट्रपति ट्रम्पलाई पैसाको थाहा छ ?” र रिपब्लिकन केन्टकी सिनेटर मिच म्याककोनेलले क्यूरियर–जर्नलमा प्रकाशित लेखमा ट्रम्पको शुल्कहरूलाई केन्टकीवासिहरूमा उच्च लागत थोपर्ने धम्की दिएको भन्दै आलोचना गरेकी छन् ।

कहाँ शुल्कहरू सबैभन्दा गाह्रो हुन सक्छ ?

ट्रम्पका नयाँ शुल्कहरूको योजनाहरू विशेष गरी ती देशहरूमा लक्षित छन् जसका ेअमेरिका सँगका व्यापार घाटा सबैभन्दा ठूलो छन् र जसले अमेरिकी सामानहरूमा शुल्क दरहरू फरक छन्।

यी शुल्कहरूले विकासशील देशहरूलाई कडा असर पुर्याउन सक्छ, विशेष गरी भारत, ब्राजील, भियतनाम र अन्य दक्षिण एशियाली र अफ्रिकी देशहरूलाई । ती देशहरुमा अमेरिकी सामानमा लगाइएका शुल्क र तिनीहरूले अमेरिकीलाई लगाउने शुल्क दरमा फरकहरू धेरै ठूलो छ ।

विश्व बैंकका तथ्याङ्क अनुसार २०२२ मा, भारतबाट आयात गरिएको अमेरिकी औसत शुल्क दर ३% थियो, जबकि भारतको औसत शुल्क दर ९.५% रहेको सीएनएनले उल्लेख गरेको छ ।
गत वर्ष, भारतले अमेरिकाबाट ८७ अर्ब डलर मूल्यको सामान निर्यात गर्दा अमेरिकाले ४२ अर्ब डलर मूल्यको सामान निर्यात गरेको अमेरिकी वाणिज्य विभागका तथ्याङ्क देखाएको भन्दै ब्लुमवर्गले उल्लेख गरेको छ ।

शुल्कहरूको सट्टा मूल्यवर्धित कर (भ्याट) भएका देशहरू भन्दा युरोपेली संघका देशहरू जस्तै जर्मनी, आयरल्याण्ड र इटली – जुन अमेरिका सँगका सबैभन्दा ठूलो व्यापार साझेदार हुन् – अब उच्च शुल्क दरको सामना गर्न सक्छन्। त्यसबाहेक, ती राष्ट्रहरूको सबैभन्दा ठूलो निर्यातहरू अमेरिकी बजारमा औषधि, चिकित्सा उपकरण, कार र कार पाट्र्स हुन्, जसमा उच्च शुल्क लागू भएपछि यी वस्तुहरूको मूल्य बढ्न सक्छ।

भ्याट भएका देशहरूमा प्रतिक्रिया स्वरूप परस्पर शुल्क लगाउनु भनेको “केवल व्यापार युद्ध सुरु गर्नु” हुनेछ, एरोन क्लाइन, पहिले ट्रेजरी विभागका उप सहायक मन्त्री तथा अहिले ब्रुकिङ्स इन्स्टिच्युटका वरिष्ठ फेलोले, सीएनएनलाई बताएका छन् ।

परस्पर शुल्कहरू, १०% को एक समान शुल्कको साथै चिनियाँ सामानहरूमा अन्य शुल्कहरू जस्तै स्टील र एल्युमिनियममा २५% का कडा शुल्कहरू लागू गर्ने ट्रम्पले सोमबार घोषणा गरेका छन् ।
यदि ट्रम्पले मार्च १ सम्म टार्न गरिएको मेक्सिको र क्यानाडामा २५% शुल्क लागू गर्न अघि बढे भने, चीन, मेक्सिको र क्यानाडाका सामानहरूमा आयात करको कुल प्रत्यक्ष लागत साधारण अमेरिकी घरपरिवारको लागि वार्षिक १,२०० डलरको कर वृद्धिका बराबर हुनेछ, पीटरसन इन्स्टिच्युटका अनुसन्धानकर्ताहरूले भनेका छन्।