काठमाडौं २८ चैत । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो कार्यकालको पहिलो तीन महिनामा दोस्रो पटक, आर्थिक र राजनीतिक प्रतिक्रियाको सामना गर्दै आफ्ना विवादास्पद ट्यारिफ लागू गर्ने नीतिबाट पछि हटेका छन्।

बुधबार दिउँसोको शुरूमा, ट्रम्पले विश्वका लगभग सबै देशहरूमा हालै लागू गरेको विश्वव्यापी करलाई आगामी ९० दिनका लागि १० प्रतिशतमा झारेको घोषणा गरेको बताए । यो ट्यारिफ यसअघि चीन बाहेकका देशमा ५० प्रतिशतसम्म लागू गरिएको थियो।

ट्रम्पले चीनसँगको बढ्दो टकरावलाई भने झन तीव्र पारेका छन् । बेइजिंगले अमेरिकी करको जवाफमा प्रतिकार गरेको छ। तर राष्ट्रपति ट्रम्प विश्वभरबाट झण्ड ४० बढी देशले प्रतिकारात्मक कदम चालेपछि चर्को दबाबको सामनामा गर्दै पछि हट्न बाध्य भएको वाशिंगटन पोष्टले उल्लेख गरेको छ। उल्लेखनीय के छ भने ट्रम्प प्रशासनले ट्यारिफ घोषणा गर्दा पछि नहट्ने आश्वासन दिंदै आएको थियो ।

ट्रम्प प्रशासनका केही अधिकारीहरुका अनुसार, राष्ट्रपति पछि हटेका छैनन्। ‘यो उनको शुरूदेखिको रणनीति थियो’ अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले दाबी गरे, ;’राष्ट्रपति ट्रम्पले आफ्नो लागि अधिकतम वार्ता लाभ सिर्जना गरेका छन्।’पोष्टले उल्लेख गरेको छ।

ह्वाइट हाउस प्रेस सेक्रेटरी क्यारोलिन लिविटले भनेकी छन् ‘तपाईंहरू मध्ये धेरै मिडियाले स्पष्ट रूपमा ‘द आर्ट अफ द डिल’ लाई बुझ्नुभएन। तपाईंहरूले राष्ट्रपति ट्रम्पले यहाँ के गरिरहनुभएको छ भनेर स्पष्ट रूपमा देख्न असफल हुनुभयो।’ एक दिनअघि मात्र, लिविटले ट्रम्पले ट्यारिफमा कुनै ‘विस्तार वा ढिलाइको विचार गरिरहनुभएको छैन’ भन्ने कुरा दृढतापूर्वक बताएकी थिइन्।

जे पनि सम्भव छ। र ट्रम्प प्रायः चरम र दृढ देखिने अडान लिन्छन् र त्यसपछि त्यहाँबाट वार्ता गर्छन्। यसलाई ‘एन्करिङ’भनिन्छ, र उनले वास्तवमै आफ्नो पुस्तक ‘ट्रम्पः द आर्ट अफ द डिलू मा यसबारे चर्चा गरेको न्युयोर्क टाइम्सले उल्लेख गरेको छ ।

‘मैले सोचें कि मानिसहरू अलिकति रेखाबाट बाहिर निस्किरहेका थिए,’ ट्रम्पले भनेका छन् उ’नीहरू यिप्पी भइरहेका थिए। तपाईंलाई थाहा छ, हामी अलिकति यिप्पी, अलिकति डराइरहेका थियौं।’
बन्ड बजारमा देखिएका खराब संकेतहरूले उनलाई प्रभावित गरेको हो भन्ने प्रश्नको जबाफमा ट्रम्पले भने तिनले प्रभाव पारेका थिए ‘म बन्ड बजार हेरिरहेको थिएँ। ‘ मैले हिजोको रात देखें जहाँ मानिसहरू अलिकति असहज भइरहेका थिए।’

एसएन्डपी ५०० सूचकांक ट्रम्पले फेब्रुअरीको मध्यमा आफ्नो कर ग्याम्बिट शुरू गरेदेखि लगभग २० प्रतिशतले घटेको थियो । विशेष रूपमा चिन्ताजनक संकेतमा, मानिसहरूले अमेरिकी ट्रेजरी बन्डहरू छोडिरहेका थिए । उनीहरूले अब अमेरिकी सरकारको ऋणलाई सुरक्षित आश्रयको रूपमा देखिरहेका थिएनन्। अर्थशास्त्रीहरूले बढ्दो रूपमा मन्दीको चेतावनी दिएका थिए। र केही वफादार सहयोगीहरूले ट्रम्पले जे गरिरहेका थिए त्यसबाट झन् झन् टाढा जान खोजिरहेका थिए । यस्तो अवस्थामा ट्रम्पको ९० दिनको स्थगन आएको द वालस्ट्रिट जर्नलले उल्लेख गरेको छ ।

करहरू ट्रम्पको अन्यथा असंगत राजनीतिक करियरमा सबैभन्दा स्थिर नीति प्रस्ताव भएको तर्क गर्ने गरिन्छ । उनले ट्यारिफको वकालत दशकौंदेखि गर्दै आएका थिए । । ‘म करमा धेरै विश्वास गर्छु,’ उनले १९८० को दशकमै भनेका थिए। ‘संयुक्त राज्य अमेरिकालाई दुरुपयोग गर्ने सबै राष्ट्रहरूले ठूलो कर तिर्नुपर्छ—जस्तै संयुक्त राज्यमा बेच्ने कुनै पनि उत्पादनमा १५ वा २० प्रतिशत कर।’ पोष्टले उल्लेख गरेको छ ।

ट्रम्पले राष्ट्रपति वा उम्मेदवार बन्नुभन्दा धेरै अघिदेखि करको प्रशंसा गाइरहेको कुराले करलाई उनले वार्ताको चिपको रूपमा हेरेका थिएनन् भन्दै पोष्टले लेखेको छ ट्रम्प दबाबमा झुकेको विश्वास गर्न सकिन्छ ।

ट्रम्पले ट्रुथ सोशल पोस्टमा यो परिवर्तनको घोषणा गर्दा, अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधि जेमिसन ग्रीर हाउसमा बायान दिइरहेका थिए। तर ग्रीरलाई भर्खरै घोषणा भएको कुराको पूर्ण जानकारी नभएको जस्तो देखिन्थ्यो, उनले बारम्बार ढिलाइको आफ्नो बुझाइ उद्धृत गरेका थिए, तर ठोस विवरणहरू दिन सकिरहेका थिएनन् ।

घोषणापछि, ह्वाइट हाउसले कर दरहरूको सटीक प्रकृतिको बारेमा पनि परस्पर विरोधी संकेतहरू दिएको छ।

यो ूपारस्परिकू करको बारेमा भनिएको थियो—हामी तपाईंले हामीलाई लगाएको जति चार्ज गर्छौं—तर वास्तवमा ह्वाइट हाउसले प्रयोग गरेको सूत्र त्यो थिएन। बरु, त्यो सूत्र अन्य देशहरूसँगको व्यापार घाटामा केन्द्रित थियो। ह्वाइट हाउसले शुरूमा यो त्यति साधारण नभएको भन्दै ग्रीक प्रतीकहरू समावेश भएको जटिल सूत्रतर्फ संकेत गरेको थियो। तर जब तपाईंले त्यो सूत्रलाई तोड्नुहुन्छ, यो वास्तवमा व्यापार घाटाको बारेमा मात्रै साधारण थियो। ह्वाइट हाउसले उद्धृत गरेका अर्थशास्त्रीहरूले त्यो सूत्रलाई अति सरल भएको भन्दै आलोचना गरे। वाशिंगटन पोस्टले रिपोर्ट गरेको छ कि यो सूत्र ट्रम्पले व्यक्तिगत रूपमा छनोट गरेका थिए।

सैद्धान्तिक रूपमा यो सबै जुवालाई अप्रत्याशित देखाउन गणना गरिएको हुन सक्छ। यदि तपाईं देशहरूलाई राम्रो सम्झौता दिन चाहनुहुन्छ भने, तपाईंले सम्झौताहरू मनोरञ्जन गरिरहनुभएको छैन जस्तो सुनाउँछौं ताकि उनीहरूले तपाईंलाई धेरै दिनुपर्ने महसुस गर्छन्। तर तपाईंले यो सबै चाँडै हट्न सक्छ भन्ने संकेत पनि पठाउनुहुन्छ ताकि वाल स्ट्रीटमा डर शान्त होस्।

अब ट्रम्पको लागि राजनीतिक रूपमा असहाय ढाँचा बनेको छ। यो दोस्रो पटक हो जब उनले ठूलो ढिलाइको प्रस्ताव गरेका छन् । क्यानडा र मेक्सिकोमा करबाट शुरूमा पछि हटेपछि सानो छुटको बाबजुद ठूलो स्केलमा फेरि उनी पछि हटेका छन् ।