इजरायलले आश्चर्यजनक अपरेसनहरूको श्रृङ्खलालाई केन्द्रित गर्दै हेजबुल्लाह नेताको हत्या गर्यो।

युवाहरूले इरानका सर्वोच्च नेता आयातोल्लाह अली खामेनी र हेजबुल्लाहका नेता हसन नस्रल्लाहलाई चित्रण गर्ने ठुला चित्रहरू लिएर मार्च गर्छन्।

ूहामी इरानको चिन्ता गर्छौँ, हेजबुल्लाहविरुद्ध तालिम लिन्छौँ र प्यालेस्टिनीहरूसँग लड्छौूँ, गत वर्ष मैले इजरायलको उत्तरी सीमा भ्रमण गर्दा एकजना पूर्व इजरायली सुरक्षा अधिकारीले मलाई भनेका थिए । त्यो प्रशिक्षणले फल दिएको छ। अक्टोबर ७,२०२३ मा हमासको आक्रमणले इजरायली गुप्तचर सेवाहरू र सैन्य समूहीच –फुटको बीजारोपण गर्दैै थियो । इजरायलले लेबनानमा अझ बढी दुर्जेय विरोधी, हेजबुल्लाह विरुद्ध प्रभावशाली, साँच्चै आश्चर्यजनक, खुफिया सफलताहरूको एक श्रृंखला पाएको छ, यसका नेता नस्ररल्लहाको हत्याका साथ यो समापन भएको छ ।

इजरायली सेनाले शनिबार बेरुतमा ठूलो हवाई आक्रमणमा नस्रल्लाह र कम्तिमा अर्का वरिष्ठ हेजबुल्लाह कमाण्डरको मृत्यु भएको बताएको छ । त्यो लक्ष्यलाई समूहको भूमिगत मुख्यालयबाट गरिएको केन्द्रित गर्दै । लेबनानले आक्रमणमा ७ जनाको मृत्यु भएको र हताहतीको सङ्ख्या बढ्ने अनुमान गरेको छ। हेजबुल्लाहले केही समयपछि नस्रल्लाहको मृत्यु भएको पुष्टि गर्यो।

यो समाचारले हेजबुल्लाहा समूहलाई विनाशकारी रुपमा प्रहार गरेको छ। नस्रल्लाहले ३२ वर्षसम्म हेजबुल्लाहको नेतृत्व गर्दै यस समूहलाई एउटा महत्त्वपूर्ण लडाकू शक्तिमा परिणत गरेर इजरायलविरुद्ध युद्ध छेडेको, इरानबाट हतियार र अन्य समर्थन प्राप्त गरेको र सिरियामा राष्ट्रपति हाफेज अल–असदलाई समर्थन गर्न वर्षौँसम्म लडेको छ। तर यसले लगभग निश्चित रूपमा प्रतिशोध लिनेछ र यस क्षेत्रमा थप तनाव बढाउनेछ।

नस्रल्लाहको हत्याले जुलाई ३० मा सुरु भएको हत्या र गुप्तचर कारबाहीको श्रृङ्खलामा पछिल्लो घटनाको प्रतिनिधित्व गर्दछ, यस अघि इजरायलले हिजबुल्लाहका वरिष्ठ अधिकारी र सङ्गठनका संस्थापक फुआद शुक्रको हत्या गऱ्यो। हालैका हप्ताहरूमा इब्राहिम अकील (जसलाई लेबनानमा अमेरिकी दूतावासमा सन् १९८३ मा भएको बम विस्फोटमा उनको भूमिकाका लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाले पनि खोजिरहेको थियो), इब्राहिम कुबैसी, कमान्डो नेता अहमद वाहबी र अन्य वरिष्ठ हेजबुल्लाह नेताहरूसहित अन्य शीर्ष व्यक्तित्वहरूको हत्या भएको थियो।

यी हत्याहरू इजरायली गुप्तचरले हेजबुल्लाह पेजरहरू र वाकी–टकीहरूमार्फत आक्रमण गर्दै हजारौं विस्फोट गराएपछि सयौं हेजबुल्लाह सैन्य सदस्यहरू घाइते भएपछि र केही महिला र बालबालिका सहित दर्जनौं मानिसहरूको मृत्यु भएपछि भएका थिए। इजरायलको ठुलो बम विष्फोट अभियानले अझ धेरै हेजबुल्लाह लडाकुहरूको मृत्यु र समूहको शस्त्रागारको कम्तिमा पनि केही भाग नष्ट गरेको छ।

इरानको सहयोगमा हिजबुल्लाहसँग बलियो प्रति इन्टेलिजेन्स छ, र यी अपरेसनहरूले इजरायलको गुप्तचर सेवाहरूको कौशल देखाउँछन्। इजरायलको सेवाले हमासको तुलनामा हेजबुल्लाहविरुद्ध राम्रो प्रदर्शन गरेको छ किनभने उनीहरूले यसलाई द्वन्द्व अघि नै गम्भीर खतराको रूपमा मान्यता दिएका थिए र तदनुसार तयारी गरेका थिए। यस खालको कार्यबाही कठिन तरिकाले सिकिएको थियो । सन् २००६ मा, इजरायलले हेजबुल्लाहसँग ३४–दिनको युद्ध सञ्चालन गऱ्यो, जसलाई व्यापक रूपमा बराबरी मानिएको थियो–र यसले अरब सेनाहरू विरुद्ध बारम्बार र कम लागतमा विजय हासिल गर्न अभ्यस्त इजरायलीहरूका लागि हानि भयो। हेजबोल्लाह लडाकुहरूले सन् २००६ मा कडा लडाइँ लडे, र उनीहरूले बारम्बार इजरायललाई चकित पारे, जसमा इजरायलको सिमानामा पुगेको विशाल टनेल नेटवर्क पनि थियो। (हमासको टनेल नेटवर्क जति ठुलो छ, हेजबुल्लाहको पनि त्यति नै ठुलो छ।) अनुशासित, इजरायली सेना र गुप्तचर सेवाहरूले उनीहरूको २००६ को गल्तीहरू सुधार गर्न कडा मेहनत गरेका छन्।

यसको विपरित, इजरायली अधिकारीहरूले अक्टोबर ७ अघि विश्वास गरे कि हमाससँग इजरायलमा ठूलो आक्रमण गर्ने न त इरादा थियो न त क्षमता थियो। यसरी, इजरायली गुप्तचरले हमासले आक्रमणको योजना बनाइरहेको विस्तृत र विश्वसनीय जानकारी सङ्कलन गरेपनि, यसलाई घातक वास्तविकताको सट्टा आकांक्षी योजनाको रूपमा खारेज गरियो–योजनाहरू कार्यान्वयन भइरहेको अतिरिक्त खुफिया जानकारी आएपछि पनि। इजरायलले त्यस तरिकाले कब्जा गरिएको हेजबुल्लाह योजनालाई घमण्डपूर्वक अस्वीकार गर्ने थिएन।

इरानमा इजरायलको ध्यानले पनि हेजबुल्लाहमा बढी ध्यान केन्द्रित गरायो। इरानले सिरिया, इराक र यमनका साथै वेस्ट ब्याङ्क र गाजामा इजरायल विरोधी फौजलाई समर्थन गर्दछ र अझ चिन्ताजनक कुरा भनेको उसँग उन्नत आणविक कार्यक्रम छ। इरानसँग टकरावको तयारी गर्नु इजरायलका लागि सर्वोच्च प्राथमिकता थियो, र अधिकारीहरूले विश्वास गरे कि यसले इरानको सहयोगी हेजबुल्लाहलाई सजिलैसँग आकर्षित गर्न सक्छ, जसले इरानको तर्फबाट इजरायलमा आक्रमण गर्न आफ्नो विशाल रकेट र मिसाइल शस्त्रागार र दुर्जेय लडाकू बल प्रयोग गर्नेछ। यसरी इरानका लागि तयारी गर्नु भनेको हेजबुल्लाहका लागि तयारी गर्नु हो।

हालैका आक्रमणहरूले अक्टोबर ७ मा आश्चर्यजनक आक्रमणमा क्षतिग्रस्त भएपछि इजरायलमा इजरायली गुप्तचरको प्रतिष्ठामा सुधार आएको छ। यो इजरायली सरकारका लागि महत्त्वपूर्ण छ, जसले जनतालाई उनीहरूको सरकार फेरि एकपटक उनीहरूलाई सुरक्षा गर्न सक्षम छ भन्ने विश्वास गर्न मद्दत गर्दछ।
इजरायलका लागि आज सबैभन्दा ठुलो खुफिया प्रश्न रणनीतिक (स्ट्राटेजिक) हो, केवल चक्मादिने नीति(ट्याक्टिकल) होइनः विनाशकारी इजरायली अपरेसनहरूको प्रतिक्रियामा हेजबुल्लाहले के गर्नेछ ? यो भविष्यवाणी गर्न गाह्रो छ, किनकि हेजबुल्लाह नेताहरू आफैलाई पनि निश्चित रूपमा के गर्ने भन्ने थाहा नहुन सक्छ। समूहको विश्वसनीयता बिग्रिएको छ, र यसले लेबनान र बाहिर समूहको समर्थन र प्रशंसा कम गर्न सक्छ। थप रूपमा, यसको लड्ने क्षमता घट्नेछ, दुबै नेतृत्व र स्टाफहरूको नोक्सानीका कारण र यसको आफ्नै सञ्चारहरू मा पनि यति कमजोर तहमा प्रवेश गरेको देखिन्छ कि समूहले आफ्नो गतिविधिहरू समन्वय गर्न सक्षम नहुन सक्छ। यी सबै कुराले हेजबुल्लाहलाई जबाफी आक्रमण गर्न गाह्रो बनाउँछ, यदि उसले त्यसो गर्न चाहन्छ र अझ ठुलो युद्ध भड्काउन चाहन्छ भने पनि। उही समयमा, लज्जित समूहहरूले आफ्नो बिग्रिएको प्रतिष्ठा पुनर्स्थापना गर्न हल्लाबोल गर्न सक्छन्, र समूहले प्रतिक्रिया नदिएमा इजरायलले कडा प्रहार जारी राख्ने महसुस गर्न सक्छ। हेजबुल्लाहले आफ्ना रकेट र मिसाइलहरूको प्रयोग वा हानिको स्थितिमा रहेको महसुस गर्न सक्छ। यो शस्त्रागार ठुलो छ, र यसले इजरायललाई गम्भीर क्षति पुर्याउन सक्छ।

सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा, राम्रो बुद्धि बिना राम्रो नीति गाह्रो हुन्छ, तर राम्रो बुद्धिले राम्रो नीतिको विकल्प दिँदैन। एक महिनाअघि, इजरायल र हेजबोल्लाह सीमित युद्धमा संलग्न थिए, र इजरायली नेताहरूले उनीहरूले दबाब बढाएन भने हेजबोल्लाहको आक्रमणबाट विस्थापित भएका लगभग ६०,००० इजरायलीहरू फर्कने आशा नभएको महसुस गरेका हुन सक्छन्। तथापि, एक पूर्ण युद्धले इजरायललाई उल्टाउन सक्छ। इरान यस दौडमा सामेल हुन सक्छ, र यसले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई तान्न सक्छ। इजरायलको सैन्य र गुप्तचर सेवाहरू दुर्जेय छन्, तर युद्ध एक आकस्मिक कुरा हो। सन् २००६ को रूपमा, एक पूर्ण द्वन्द्व सैन्य रूपमा अनिर्णायक हुन सक्छ, यस क्षेत्रमा हेजबुल्लाहको कद बढाउन सक्छ, सँगसँगै दुवै देशहरूमा धेरै मृत्यु र विनाश निम्त्याउन सक्छ।
: फरेन पोलिसी, २८ सेप्टेम्वर २०२४ बाट ।

ड्यानियल बाइमन, (रणनीतिक र अन्तर्राष्ट्रिय अध्ययन केन्द्रका वरिष्ठ फेलो र जर्जटाउन विश्वविद्यालयको स्कूल अफ फरेन सर्भिसका प्रोफेसर हुन्) ।