दोस्रो ट्रम्प प्रशासनले न्याय विभागलाई केवल ह्वाइट हाउसको राजनीतिक खेलौनामा बदल्नेछ।

मैले, म आफैं आश्चर्यमा पर्नेगरी, जेडी भेन्ससँग सहमति पाएको छु। रिपब्लिकन उपराष्ट्रपति पदका उम्मेदवार भेन्सले केही दिन अघि भने कि ‘संयुक्त राज्य अमेरिकाको राष्ट्रपतिपछि सबैभन्दा महत्वपूर्ण काम’ ट्रम्प–भेन्स प्रशासनमा, ‘हामी कसलाई महान्यायाधिवक्ता चयन गर्छौं भन्ने हो।’ हो,  सही  हो — र डरलाग्दो छ।

भेन्स लाई आइतबार एबीसी को ‘दि विक’ मा यस टिप्पणीका बारेमा सोधिएको थियो, र उनको जवाफ पनि ट्रम्प शैलीकै भ्रमपूर्ण कुरा थियो, जसमा येल कानून स्कूलको पण्डित्यको मिश्रण थियो। ‘हामी साँच्चै चाहन्छौं कि अमेरिकी जनताले विश्वास गरून् कि हाम्रो प्रशासनले न्यायलाई निष्पक्ष र समान तरिकाले सञ्चालन गर्छ’ भेन्सले निकै गम्भीर अनुहारमा भने। ‘यदि त्यो नभए, पूरै प्रणाली नै भत्कन्छ। तपाईंले मानिसहरूलाई यस्तो विश्वास दिलाउनुपर्छ कि महान्यायाधिवक्ताले कसैलाई अभियोजन गर्दा, त्यो न्याय र कानुनबाट प्रेरित हुन्छ, राजनीतिबाट होइन।’

हो, तपाईंलाई त्यो चाहिन्छ। र भेन्स को सह–उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्पले कानूनी शासनप्रति आवश्यक सार्वजनिक विश्वासलाई कमजोर बनाउनमा जति कसैले योगदान गरेको छैन ।

ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा न्याय विभागलाई राजनीतिकरण गर्न जति सके र गरेस, उनले दोस्रो कार्यकाल जितेमा यसलाई झन् दोब्बर गर्ने वाचा गरेका छन्। तर त्यसले उनलाई — भेन्स द्वारा इमानदारीपूर्वक दोहोर्‍याइने गरी — बाइडेन प्रशासनमाथि आफ्ना विपक्षीहरूमाथि आपराधिक न्याय प्रणालीलाई ‘हतियारको रूपमा प्रयोग गरिरहेकोू आरोप लगाउनबाट रोकेन। भेन्ले उपराष्ट्रपति कमला ह्यारिसले ‘प्रो–लाइफ कार्यकर्ताहरूदेखि आफ्ना राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वीहरूसम्म सबैलाई गिरफ्तार गर्न प्रयास गरेको ‘ र न्याय विभागलाई व्यक्तिहरूविरुद्ध हतियारको रूपमा प्रयोग गरेकोू आरोप लगाए। ‘ ‘हेरौं, पछिल्लो साढे तीन वर्षमा हामीले राजनीतिक प्रेरित अभियोजनपछि राजनीतिक प्रेरित अभियोजन देख्यौं।’ भान्स ले महान्यायाधिवक्ता मेरिक गारल्यान्डलाई पनि ‘यो देशमा कहिल्यै भएका सबैभन्दा भ्रष्ट एजीहरूमध्ये एक’ भनेर गाली गरे।

अब बाइडेन प्रशासनको प्रदर्शनलाई हेरौं। गारल्यान्डले ट्रम्पको अनुसन्धान गर्न विशेष वकिलको रूपमा ज्याक स्मिथलाई नियुक्त गरे, र स्मिथले दुईवटा अभियोगहरू प्रस्तुत गरे, एक ट्रम्पको २०२० को चुनाव परिणाम उल्टाउने प्रयासहरूलाई लिएर र अर्को गोप्य जानकारीको हेरचाहमा उनीहरूको गल्तीको सन्दर्भमा। गारल्यान्डले विशेष वकिल, पूर्व ट्रम्प न्याय विभागका अधिकारी रोबर्ट के. हुरलाई राष्ट्रपति जो बाइडेनले गोप्य जानकारीको हेरचाहमा गरेको अनुसन्धान गर्न पनि नियुक्त गरे (हुरले अभियोग दर्ता गर्न अस्वीकार गरे), र अर्को विशेष वकिल, डेभिड वाइसलाई, राष्ट्रपति बाइडेनका छोरा हन्टर बाइडेनमाथि बन्दुक र कर अभियोगहरूको अनुसन्धान गर्न नियुक्त गरे।

बाइडेनको न्याय विभागले न्यू जर्सीका एक सिटिङ सेनेटर, बब मेनेन्डेजलाई घूस, ठगी र न्यायमा बाधा पुर्‍याएको अभियोगमा दोषी ठहर गर्न सफल भयो। यसले टेक्सासका प्रतिनिधि हेनरी कुएलर र उनकी पत्नी इमेल्डाविरुद्ध अजरबैजान र एक मेक्सिकन बैंकबाट घूस लिएको आरोपमा अभियोग दायर गर्‍यो। यसले न्युयोर्कका मेयर एरिक एडम्सलाई घूस लिएको र अवैध चुनावी सहयोग स्वीकार गरेको आरोपमा आरोप पत्रसमेत जारी गरिसकेको छ।

यी सबै राजनीतिज्ञहरूको हुन् ?

तिनीहरू डेमोक्रेट्स हुन्, र विभागले पछ्याएका एकमात्र डेमोक्रेट्स होइनन्। यसैबीच, न्यायले ट्रम्प समर्थक स्टेफन के. ब्यानन र पिटर नाभारोलाई कंग्रेसको अपमानको लागि अभियोजन गर्‍यो, तर कंग्रेसका डेमोक्रेटहरूको अनुरोधमा पूर्व ह्वाइट हाउस प्रमुख मार्क मेडोज र उपप्रमुख ड्यान स्काभिनोलाई आरोप लगाउने निर्णय गरेन। राजनीतिक प्रेरित अभियोजनः पक्कै होइन। अब ट्रम्पको विगत — र ट्रम्पको भविष्यबारे कुरा गरौं।

विगतमाः ‘मार्था !, ट्रम्प चार वर्षका लागि राष्ट्रपति थिए र उनले आफ्ना राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वीहरूमाथि आक्रमण गरेनन्’ भान्सले एबीसीकी मार्था रेडडाट्जसँग विरोध गरे।

तपाईंले साने–वाशिंग’ (साधारण दिखाउने अभ्यास) को बारेमा सुन्नुभएको होला। यो शक्ति–साने–वाशिंग हो, जसमा सम्झना गुमाउने कुरा पनि जोडिएको छ।

यदि उनका राजनीतिक शत्रुहरू जेलमा थिएनन् भने, त्यसको कारण ट्रम्पले त्यो चाहेका थिएनन् भन्ने होइन। ‘यी व्यक्तिहरूलाई अभियोग लाग्नुपर्छ। यो हाम्रो देशको इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो राजनीतिक अपराध थियो — जसमा ओबामा पनि समावेश छन् र यसमा बाइडेन पनि छन्’ आफ्नो अभियानमा जासूसी गरेको आरोपलाई सन्दर्भ गर्दै ट्रम्पले अक्टोबर २०२० मा फक्स बिजनेसकी मारिया बार्टिरोमोसँग भने । र उनले सोधेका थिए, ‘हिलारी क्लिन्टनमाथि अभियोग किन लगाइएको छैन ?

ट्रम्पले एफबीआई निर्देशक जेम्स बी. कोमीलाई आफ्नँप्रति वफादारीको प्रतिज्ञा गर्न आदेश दिए, कोमीलाई पूर्व राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइकल फ्लिनमाथिको आपराधिक अनुसन्धान बन्द गर्न दबाब दिए र अन्ततः कोमीलाई बर्खास्त गरे।
विशेष सल्लाहकार रोबर्ट एस. मुलर तेस्रोलाई २०१६ को चुनावमा रुसी हस्तक्षेपको अनुसन्धान गर्न नियुक्त गरेपछि, ट्रम्पले ह्वाइट हाउसका कानूनी सल्लाहकार डोनाल्ड म्याक्गानलाई मुलरलाई हटाउन लगाउन खोजेसका थिए– आफ्नो पूर्व क्याम्पेन म्यानेजर (र हालका क्याम्पेन सल्लाहकार) कोरी ल्युवान्डोस्कीलाई एटर्नी जनरल जेफ सेसन्सलाई मुलरको अनुसन्धान सीमित गर्न भन्न लगाएसर सेसन्सलाई दबाब दिए, जसलाई उनले अन्ततः बर्खास्त गरे, अनुसन्धानबाट आफूलाई अलग गर्ने निर्णय फिर्ता लिन।

ट्रम्पको राष्ट्रपतिको कार्यकालको अन्त्य २०२० को चुनावमा आफूले जितेको भनी आधारहीन दावीको समर्थन गर्न न्याय विभागका वरिष्ठ अधिकारीहरूलाई आह्वान गर्नका लागि भएको प्रयासमा टुंगियो। उनले जेफ्री क्लार्कलाई एटर्नी जनरल बनाउने योजना गरे, जसले जर्जियाका अधिकारीहरूलाई पठाउन आग्रह गरे कि विभागले ूधेरै राज्यहरूमा चुनावको परिणामलाई असर गर्ने महत्त्वपूर्ण चिन्ताहरू पहिचान गरेको छू भन्ने कुरा असत्य पुष्टि गर्‍यो। यो योजना ट्रम्पले मात्र रोके जब अन्य न्याय अधिकारीहरूले सामूहिक रूपमा राजीनामा दिने धम्की दिए।

ट्रम्प दोस्रो कार्यकालमा के गर्लान्? अनुमान लगाउन जरुरी छैन। उनले हामीलाई बताइसकेका छन्, कहिलेकाहीं कुशलताका साथ, कहिलेकाहीं सिधै। “म अमेरिकाको इतिहासको सबैभन्दा भ्रष्ट राष्ट्रपति जो बाइडेनलाई खोज्न र बाइडेन परिवारको अपराधलाई खोज्नका लागि वास्तविक विशेष अभियोजक नियुक्त गर्नेछु,” उनले आफ्नो पहिलो संघीय अभियोगपछि जून २०२३ मा प्रतिज्ञा गरे। यसमा भान्सको प्रतिक्रिया के थियो? कानूनी रुपमा चालाक वाक्य रचना र ट्रम्पको तथाकथित अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताप्रतिको प्रतिबद्धताको स्पष्ट कुरा हो।

“म चाहन्छु हामी कानुन र व्यवस्थाको प्रणालीमा फर्कौं जहाँ हामी मानिसलाई कानुन तोड्दा पक्राउ गर्छौं, न कि उनीहरूले दिनको प्रचलित विचारसँग असहमति जनाउँछन् भनेर,” भान्सले भने। ‘डोनाल्ड ट्रम्प कुनै विशेष मुद्दामा सहमत वा असहमत हुन सक्छन्, तर उनले तपाईँलाई आफ्नो विचार व्यक्त गर्न सरकारको हस्तक्षेप बिना लड्नेछन्।’

भान्सको भूमिकामा स्पष्टता छ। उनको काम भनेको सबैलाई देखाउनका लागि स्पष्ट थ्रेटलाई ट्रम्पले हाम्रो संवैधानिक अधिकार र लामो समयदेखि चलेको मान्यतालाई धम्की दिएका छन्, र ट्रम्पलाई दुवै तर्फका डेमोक्रेटहरूको पीडित र उनले नष्ट गर्न खोज्दै गर्ने संरक्षकका रूपमा देखाउने प्रयास गर्नु हो। यसका लागि साहस चाहिन्छ। उनले मे २०२४ मा न्यूयोर्क अभियोजनमा ३४ आपराधिक अभियोगको दोषसिद्धिमा डेमोक्रेट्सलाई पनि यस्तै धम्की दिए ? ‘यो भयानक, डरलाग्दो बाटो हो जसमा उनीहरूले हामीलाई लैजाँदैछन्, र यो उनीहरूका लागि पनि हुन सक्छ’ ट्रम्पले कन्जरभेटिभ नेटवर्क न्यूज म्याक्सलाई भने।

ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालमा, आपराधिक अनुसन्धानहरू उनका तत्कालका शत्रुहरूभन्दा बाहिर फैलिन सक्छन्। ‘हाम्रा न्यायाधीशहरू र हाम्रा न्यायकर्ताहरूलाई प्रभावित गर्ने कार्यहरू गम्भीर सजायको योग्य हुनुपर्छ’ ट्रम्पले अगस्टमा भने। उनले भने, ‘सीनेटका बहुमत नेता चार्ल्स ई. शुमर (डि.न्युयोर्क) । ‘वास्तवमा जेल जानुपर्ने’ थियो’ किनकि उनले कन्जरभेटिभ न्यायकर्ताहरूलाई धम्की दिएको देखियो।

कल्पना गर्नुहोस् अर्को ट्रम्प न्याय विभाग — जसको नेतृत्व एक एटर्नी जनरलले गर्दैछ र राजनीतिक नियुक्तिहरूले भरिएको छ, जो पहिलो कार्यकालका भन्दा पनि बढी नम्र छन्। मैले सुनेका केही नामहरू चिन्ताजनकदेखि डर लाग्दासम्मका छन्ः क्लार्क, यद्यपि डिसी बार अनुशासन समितिले उनको कानूनी लाइसेन्स दुई वर्षका लागि निलम्बित गर्न सिफारिस गरेको छस, मार्क पाओलेट्टा, ट्रम्पको व्यवस्थापन र बजेट कार्यालयको सचिवालय र न्यायाधीश क्लेरन्स थोमसका निकट सहयोगीस पूर्व राष्ट्रिय गुप्तचर निर्देशक जोन र्याटक्लिफस सेन. माइक ली (आर–युटा), जो एकपटक ट्रम्पका प्रमुख आलोचक थिए, तर अहिले उनी विश्वासिला अनुयायी बनेका छन्स र माइक डेभिस, एक पूर्व सिनेट कर्मचारी जसले ट्रम्पविरुद्ध गरिएको ‘कानुनी युद्ध’ को बारेमा स्पष्ट धारणा व्यक्त गर्दै आएका छन्। ‘यो मान्छे एकदमै कडा छ’ ट्रम्पले गत हप्ता डेभिसको बारेमा भने। ‘हामी उनलाई उच्च पदमा चाहन्छौं।’

त्यसैले, हो, भान्सले सहि भनेका छन्। अर्को ट्रम्प प्रशासनमा, यदि त्यो अवस्थामा पुग्छ भने, एटर्नी जनरलले ठूलो शक्ति प्रयोग गर्नेछन्। यदि तपाईंलाई लाग्छ कि उक्त अधिकारी ट्रम्पको इच्छालाई पूरा नगरी केही गर्नेछन् भने, तपाईले विगत नौ वर्षको ध्यान दिइरहनुभएको छैन।

: वाशिंगटनपोष्टबाट, रुथ मार्कस पोस्टकी सह सम्पादक र स्तम्भकार हुन् ।