२०२० मा हिमालयको उच्च भूभागमा घातक झडपमा संलग्न भएका दुई देशबीच पछिल्लो समय सम्बन्धमा सुधार हुँदै आएको छ ।
काठमडाौं १५ माघ । भारत र चीनले पाँच वर्षपछि पहिलो पटक दुई देशबीच सीधा उडान पुनः सुरु गर्ने सहमति गरेका छन्। दुई एशियाली महाशक्तिबीचको यो पछिल्लो समझदारीले उनीहरूबीचको सीमा विवादले निम्त्याएको तनावबाट बाहिर निस्कने नयाँ विकासक्रम देखाएको छ।
दुई देशबीच दवैतिरका पत्रकारहरूको पहुँचलाई सुधार गर्ने र तिब्बतमा रहेको हिन्दू धार्मिक स्थलमा मानसरोवरको तीर्थयात्रा गर्न सहज बनाउने कुरामा पनि सहमति भएको छ। सोमबार, भारतका विदेश सचिव विक्रम मिस्रीको बेइजिङ भ्रमणपछि यी घोषणाहरू दुवै देशद्वारा सार्वजनिक गरिएका छन् ।
दुई देशले पछिल्ला केही महिनामा सम्बन्ध सामान्य बनाउन उल्लेखनीय प्रगति गरेका छन्। २०२० मा गलवान उपत्यकामा भएको सैन्य झडपमा दुवैतर्फका दर्जनौं सैनिकको मृत्यु पछि दुई देशबीच तनाव बढ्दै आएको थियो ।
अक्टोबरमा, भारतका प्रधानमन्त्री मोदीले रुसमा आयोजित ब्रिक्स शिखर सम्मेलनका क्रममा चीनका राष्ट्रपति सी जिनपिङसँग भेट वार्ता गरेका थिए।
पाँच वर्षपछि दुई नेताबीच भएको पहिलो औपचारिक वार्ता थियो।
विदेश सचिव मिस्रीको बेइजिङ भ्रमणलाई “सम्बन्धलाई स्थिर बनाउने र पुनः निर्माण गर्ने जनस्तरीय कदमहरू” पछ्याउन गरिएको भारतको विदेश मन्त्रालयले जनाएको छ।
विदेश मन्त्रालयले दुवै देशका अधिकारीहरूबीच उडान पुनः सञ्चालनका प्राविधिक विवरणहरूबारे छलफल गर्न बैठक आयोजना गरिने जानकारी दिएको छ। कोभिड–१९ महामारीको कारण २०२० देखि उडान स्थगित भएका थिए। महामारीको लकडाउन खुकुलो भएपछि हङकङतर्फका उडानहरू पुनः सुरु भए पनि मुख्यभूमि चीनतर्फका उडानहरू कुटनीतिक सम्बन्धमा उत्पन्न तनावका कारण रोकिएका थिए।
मिस्रीसँगको भेटमा चीनका विदेशमन्त्री वाङ यीले दुवै पक्षलाई “सुअवसर समात्ने र आधा बाटो भेट्ने” आह्वान गर्दै “आपसी अविश्वास, दूरी र क्षय अन्त्य गर्ने” आशा व्यक्त गरेको चिनियाँ विदेश मन्त्रालयको वक्तव्यमा उल्लेख छ।
विश्लेषकहरूले भनेका छन्, भारतको रणनीति आफ्नो सीमित आर्थिक र सैनिक शक्तिका कारण चीनको ठूलो शक्ति विरुद्ध सतर्क रहनुपर्ने आवश्यकता र शीतयुद्धकालीन अमेरिका प्रतिको ऐतिहासिक अविश्वासले निर्देशित रहेको न्यूयोर्क टाइम्सले उल्लेख गरेको छ।
भारतको औद्योगिक शक्ति विस्तारको सम्भावना अझै ठूलो मात्रामा अधुरै छ। प्रविधिका केही सफलता, जस्तै भारतमा आइफोन उत्पादनको विस्तार र चिप निर्माणमा लगानीबाहेक, देशले निर्माण उद्योगलाई पर्याप्त रूपमा विस्तार गर्न संघर्ष गरिरहेको छ।
चिनिया विश्लेषकहरूका अनुसार यो पनि एउटा क्षेत्र हो, जहाँ भारतका आकांक्षाहरू चीनबाट प्रभावित हुने सम्भावना छ। भारतका धेरै उद्योगहरूले आवश्यक कच्चा पदार्थ र मेसिनरीका लागि चीनमा निर्भर छन्। चीनले भारतलाई प्रतिस्थापन गर्ने प्रयास भइरहेको ठानेर केही मेसिनरी निर्यातमा रोक लगाइरहेको छ।
प्रतिक्रिया दिनुहोस्