क्यानडा, मेक्सिको र चीनलाई यसले दुःख दिनेछ

फेब्रुअरी २: आफ्नो नयाँ प्रशासनको दुई हप्ता भन्दा कम समयको अवधिमा, डोनाल्ड ट्रम्पले अमेरिकाका तीन प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरू—क्यानडा, मेक्सिको र चीन—माथि ठूलो ट्यारिफ लगाएका छन्, जसले विश्वव्यापी व्यापार युद्धको डरलाई थप बल दिएको छ। फेब्रुअरी १ मा कार्यकारी आदेशमा हस्ताक्षर गर्दै उनले क्यानडा र मेक्सिकोबाट आयातमा २५प्रतिशत ट्यारिफ र चीनबाट आयातमा १०प्रतिशत ट्यारिफ लगाउने निर्णय गरे। यद्यपि ट्रम्पले यस्तो गर्ने पहिले नै घोषणा गरेका थिए, उनका कार्यहरू अझै पनि विश्व अर्थतन्त्रका लागि एक झट्का हुनेछ। यी कदमहरूले मूल्यवृद्धि, विकासमा दबाब र व्यापारिक अनिश्चितता ल्याउनेछन्। साथै, यी कदमहरू ट्रम्पका लागि मात्र सुरुवातको संकेत हुन सक्छ, जसले अझ कडा र वैश्विक स्तरका ट्यारिफहरू लागू गर्न चाहन्छन्।

ट्रम्पले नयाँ शुल्कको घोषणा गर्दै व्यापारको कठोर लाइन अपनाउने आफ्नो दृढताप्रति कुनै पनि शंका नलिनु पर्ने बताएका छन्, र यससँगै व्यवसायीहरू, कूटनीतिज्ञ र अर्थशास्त्रीहरूले चेतावनी दिएको सम्भावित प्रभावको कुरा लाई उनले पूर्णत वेवास्ता गरेका छन्। ह्वाइट हाउसले आदेशको व्याख्या गर्दै भनेको छ – अमेरिकाको बजारमा पहुँच एउटा विशेषाधिकार हो र ट्यारिफहरू ूराष्ट्रिय चासोको रक्षा गर्नको लागि एक प्रमाणित दबाबका स्रोतू हुन्। हालैका दिनहरूमा रिपोर्टहरू आएका थिए कि उनले ट्यारिफहरूलाई स्थगित गर्न सक्छन् वा बढी क्रमिक दृष्टिकोण अपनाउन सक्छन्। क्यानडा र मेक्सिकोका अधिकारीहरूले वाशिंगटनमा बारम्बार गएर यस तथ्यलाई प्रस्तुत गरेका थिए कि उत्तर अमेरिकामा ट्यारिफहरू लगाउनु, जुन विश्वका सबैभन्दा एकीकृत व्यापारिक क्षेत्रमध्ये एक हो, असफल र प्रतिकूल हुनेछ।

अन्ततः ट्रम्पले उनीहरूको सल्लाहलाई बेवास्ता गर्दै कठोर र व्यापक ट्यारिफहरू छनोट गरे, जसमा क्यानडाबाट तेल र ग्यासका लागि १०प्रतिशत ट्यारिफ दरको मात्र आंशिक रूपमा छुट दिइएको छ। चीनमा १०प्रतिशत ट्यारिफहरू पहिलेका २५ प्रतिशत ट्यारिफहरूमा थपिने छन्, जसले सम्भवतः दुई विश्व शक्ति बीचको पुनः व्यापार संघर्षको शुरुवातको रूपमा कार्य गर्नेछ।

ट्रम्पका ट्यारिफहरूको सम्बन्धमा यसको पहिलाको निर्णयहरू जस्तै देखिन सक्छ, तर यी कदमहरू उनका पहिलेका सबै कदमहरू भन्दा अझ कडा छन्। ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा, चीनको व्यापारमाथि लगाइएका ट्यारिफहरू लगभग ३७० अर्ब डलरका चिनीया आयातमा लागू भएका थिए। उनका नयाँ ट्यारिफहरू क्यानडा र मेक्सिकोबाट आउने लगभग ९०० अर्ब डलरका आयातहरूमा लाग्नेछन्। चीनमाथि थप ट्यारिफहरू कम्प्युटर, खेलौना र स्मार्टफोनजस्ता वस्तुहरूमा लागू हुनेछन्, जसमा ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा उपभोक्ताहरूको सुरक्षा गर्नको लागि अतिरिक्त शुल्कहरू लागू गरेका थिएनन् ।

यसपटक, ट्यारिफहरूले अर्थतन्त्रमा तीव्र असर पार्नेछन्। ट्रम्पले आफ्नो पहिलो कार्यकालमा ट्यारिफहरू क्रमशः केही वर्षहरूमा बढाएका थिए, जसले प्रभावित व्यवसायहरूलाई महिना दिनको अग्रिम सूचना दिएको थियो। १ फेब्रुअरीमा घोषणा गरिएका ट्यारिफहरू ४ फेब्रुअरीबाट लागू हुनेछन्। ट्रम्पले अन्तर्राष्ट्रिय आपतकालीन आर्थिक शक्ति ऐनको उपयोग गर्दै, जसले ह्वाइट हाउसलाई ट्यारिफहरू लागू गर्ने व्यापक अधिकार दिन्छ, जबसम्म राष्ट्रिय आपतकालको घोषणा गरिएको हुन्छ। ट्रम्पले भनेका छन् गैरकानूनी आप्रवासी र मादक पदार्थहरूको विशेष रूपमा फेंटानिलको सीमा पार गर्ने गतिमा असामान्य संकट सिर्जना भएको छ र यी ट्यारिफहरू तबसम्म कायम राखिनेछ जबसम्म संकट समाधान हुँदैन। तर व्यापार युद्ध जस्ता कुरा जटिल समस्याहरूको समाधान होइन। मेक्सिकोको अर्थतन्त्रलाई नोक्सान पुर्‍याउँदा त्यहाँको स्थिरता अझ घट्न सक्छ। र, अमेरिका द्वारा फेंटानिल र गैरकानूनी आप्रवासीहरूको जाँचमा १प्रतिशत भन्दा कम मात्र यसको उत्तरी सीमाबाट पार भएको देखिएको छ, जसले ट्रम्पको क्यानडाबारेको गुनासोको मजाक उडाउँछ।
यथार्थ अझ बढी फोहरी र मूर्खतापूर्ण छः ट्रम्पले लामो समयदेखि विश्वास गरेका छन् कि ट्यारिफहरूले अमेरिकाको अर्थतन्त्रलाई फाइदा गर्छ। पहिलो, उनलाई विश्वास छ कि यसले संघीय सरकारको लागि अत्यधिक राजस्व सिर्जना गर्नेछ, जसले कर घटाउन मद्दत गर्नेछ। तर मेक्सिको, क्यानडा र चीनमा लागू भएका नयाँ ट्यारिफहरूले संघीय सरकारको लागि केवल ११० अर्ब डलर मात्र ल्याउन सक्छ, वा यसको कुल कर आयको लगभग २प्रतिशत मात्र, ूट्याक्स फाउन्डेशनू नामक थिंक–ट्यांकका अनुसार। त्यसै समयमा, ट्यारिफहरूको लागतको ठूलो हिस्सा अमेरिकी उपभोक्ता र व्यवसायहरूले झेल्नेछन्। एभोकाडोदेखि टमाटर, गाडीदेखि क्रूड तेलसम्म, मेक्सिको र क्यानडा अमेरिका का प्रमुख आपूर्तिकर्ता हुन्। यी उत्पादनहरूको मूल्य र अरू धेरैका मूल्यहरू आगामी महिनामा बढ्ने सम्भावना छ।

दोस्रो, ट्रम्पलाई विश्वास छ कि ट्यारिफहरूले कम्पनीहरूलाई अमेरिकी कारखानाहरूमा थप उत्पादन गर्न प्रोत्साहित गर्नेछन्। तर, अमेरिका आफैंले कहिल्यै अमेरिका, क्यानडा र मेक्सिको बीचको तीन दशक लामो मुक्त व्यापारको कारण बनेका क्षेत्रीय एकीकृत उत्पादन नेटवर्क जति दक्षता हासिल गर्न सक्दैन। यी देशहरूले मिलेर ५०० मिलियन जनसंख्या निर्माण गर्छन्, जुन अमेरिकाको आकार भन्दा ५०प्रतिशत ठूलो छ। ती प्रत्येक देशको सम्बन्धमा विभिन्न शक्तिहरू छन्ः क्यानडाले विशाल खनिज सम्पत्ति राख्छः मेक्सिकाले सस्तो श्रम उपलव्ध गराउँछ । अटो उद्योगले मालको घनी प्रवाहलाई उदाहरण प्रस्तुत गर्दछः अमेरिकामा अटो पार्ट आयातको लगभग ५०प्रतिशत क्यानडा र मेक्सिकोबाट आउँछन्, र अमेरिकाबाट अटो पार्ट निर्यातको लगभग ७५प्रतिशत क्यानडा र मेक्सिको जान्छ। जनवरी ३१ मा ट्रम्पका प्रेस सचिवले ट्यारिफहरू तुरुन्तै लागू हुने भनेपछि डेट्र्विटका प्रमुख तीन अटोमोबाइल निर्माताहरू—जनरल मोटर्स, फोर्ड र स्टेलन्टिस—का शेयरहरू तल झरेका छन् । आगामी दिनहरूले वित्तीय बजारहरूमा थप उथलपुथल ल्याउन सक्छ।

ट्रम्प निस्सन्देह सही छन् कि अमेरिकासँग व्यापार संघर्षहरूमा प्रभाव हुने शक्ति छ। यो विशेष रूपमा आफ्ना छिमेकीहरूसँगको कुनै पनि प्रकारको ट्यारिफ युद्धमा सत्य हो। क्यानडामा अमेरिका को निर्यात कूल जीडीपीको लगभग २०प्रतिशत र मेक्सिकोको कूल जीडीपीको ३०प्रतिशत को मूल्य छ। यसको विपरीत, क्यानडा र मेक्सिकोलाई अमेरिका को निर्यात कूल अमेरिकाको जीडीपीको केवल ३प्रतिशत आसपासको मूल्य हो। ूपेटरसन इन्स्टिच्यूट अफ इन्टरनेशनल इकोनमिक्सू, अर्को थिंक–ट्यांकले अनुमान गरे अनुसार २५प्रतिशत का ट्यारिफहरूले आगामी केही वर्षहरूमा मेक्सिको र क्यानडाको अर्थतन्त्रलाई १.२प्रतिशत ले घटाउनेछन्। केवल हालका उपायहरूले अमेरिकामा वृद्धिको झड्काहट ०.२प्रतिशत नजिक सम्म हुनसक्छ।

चीजहरू कति खराब हुनेछन्ः यद्यपि मेक्सिको र क्यानडाले प्रतिकारको तयारी गर्दैछन्, उनीहरूले एउटा द्वन्द्वको सामना गर्दैछन्ः यदि उनीहरूले अमेरिकामा ट्यारिफ लगाए भने, उनीहरूले आफ्ना अर्थतन्त्रलाई थप क्षति पुर्‍याउनेछन् र प्रतिकार निम्त्याउनेछन्। यदि उनीहरूले केहि गरेनन् भने, उनीहरू कमजोर देखिनेछन्। यसैबीच, ट्रम्पले आफ्नो अर्को कदमको योजना बनाइसकेका छन्। युरोप उनको निशाना छ। उनले तेल र ग्यासमा सामान्य शुल्कको कुरा पनि गरेका छन्। अन्ततः, उनी सबै आयातहरूमा अमेरिकामा एक सार्वभौम ट्यारिफ लगाउन चाहन्छन्। यद्यपि मेक्सिको, क्यानडा र चीनमा नयाँ ट्यारिफहरू आफैंमा पर्याप्त मात्रामा खराब छन्, यी केवल ट्रम्पले आगामी महिनाहरूमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार प्रणालीमा केहि हानिकारक प्रयोग गर्ने प्रारम्भिक संकेत मात्र हुन सक्छन्।
द इकोनोमिष्टबाट